Гэвч одоогийн байдлаар эдгээр нь таамаг бөгөөд судалгаа, шинжилгээ шаардлагатай юм. Анхааруулга нэмснээр, өндөр настнуудын СДЭЭ-н хэрэглээ тогтвортой буурч, тархи судасны өвчлөл багассан байна. Гэсэн хэдий ч үрэвслийн болон өвчин намдаагчийн хэрэглээ ихсэж, зүрх судасны өвчлөл ихэссэн байна. Энэхүү төлөвлөгдөөгүй сөрөг үр дагаврын анхааруулга нь “эмч нарыг хүнд нөхцөл байдалд оруулж байгаа юм” гэж хамтран судалсан докторант, эмнэлзүйн гератик эмийн профессор, Нью-йорк хотын Маунт-Синай Икан эм зүйн сургуулийн Өвчин хөнгөвчлөх тусламж болон мэдрэлийн эмч Ховард Пиллит нь Медскап-Медикал Мэдээнд ярилцлага өгчээ. “Эм зүйд маш элбэг тохиолддог зүйл нь бид өөр боломжит олон сөрөг үр дагаврыг анхаарч, аюулгүй байдал ба үр өгөөжийг тэнцүүлж өвчтөнд зохих эмчилгээний шийдвэр гаргадаг” гэж Альцгеймерийн эм илрүүлэх сангийн ахлах шинжлэх ухааны ажилтан, үүсгэн байгуулагч гүйцэтгэх захирал Пиллит хэлжээ. Энэ нь настай, сэтгэлийн түгшүүртэй байдаг өвчтөнд ихээхэн тохиолддог ба томоохон шалтгаан нь институцчлал болон амьдралын сэтгэл ханамж юм гэж тодотгожээ. Эцэст нь “Бидэнд Альцгеймерийн болон Альцгеймерийн хамааралтай сэтгэцийн олдмол өвчтөнд зориулсан сэтгэл түгшилтийн болон сэтгэцийн өөрчлөлтийн илүү сайн, аюулгүй эм хэрэгтэй” гэж тэрээр хэлэв. Энэ сурвалжлага нь 4 сарын 28нд ЖАМА нээлттэй сүлжээнд нийтлэгдсэн байна. Нийтлэг мэдрэлийн эмгэгийн шинж тэмдэг Сэтгэцийн олдмол өвчтэй өвчтөний 90%-д нь мэдрэлийн эмгэгийн шинж тэмдэг илэрдэг байна. Үүнд түгших, сэтгэлийн хямрал, нойргүйдэл, сэтгэцийн өвчний шинж тэмдэг, яриа болон хөдөлгөөн нь ихсэж хянах чадваргүй болох зэрэг ордог байна.

Удирдах албан тушаалтны хувьд энэ хямралын үед хүн бүр намайг өрөвдөн мэндчилдэг. “Энэ бүхэн танд үнэхээр стресстэй байгаа даа. Та зүгээр үү?” “Би сайн байгаа.” гэж сөргүүлэн хариулна. Тиймээ, энэ бүхэн хэцүү хэдий ч би зүгээр байгаа. Гэхдээ яагаад? Коронавирусын шуурганаас үүдсэн хохиролд би бухимдаж байх ёстой байлтай! Бидний үйл ажиллагаа доголдож, ажилтнууд маань хохирч, миний гэр бүл, найз нөхөдөөс ажилгүй болсон хэцүү цаг үе. Тэгсэн ч миний болоод таны эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж үл болно. Үүний тулд бид хэд хэдэн зүйлийг хийх хэрэгтэй.

Хэрвээ айдас хэвийн хэмжээнээс ихсээд ирэх үед түгшүүр үүсдэг ба яг л өөрөө халдварт өвчин тусчихсан юм шиг санагдах, ойр дотны хүмүүс нь тусчихсан юм шиг санагдаж санаа зовж толгойд маш олон сөрөг бодлууд эргэлдэж нойргүйтдэг, хамгаалах зан үйлийг хэтрүүлэн хийдэг тухайлбал: гараа ойр ойрхон удаан хугацаанд угаах, маскийг 2 юмуу 3 давхарлаж зүүх, гэрээ олон давтамжтай удаан хугацаанд цэвэрлэх гэх мэт. Улмаар сэтгэл түгших эмгэг тусах магадлал өндөрсдөг.

Бидний амьдралд зовлон шаналал хэлж ирдэггүй. Ойр дотныхоо хүнийг түр хугацаагаар юмуу эсвэл энэ насандаа дахиж уулзахгүйгаар алдах үед маш их гарз хохирол учирдаг. Тэгвэл энэ үе танд эсвэл хэн нэгэнд тулгарсан бол үүнийг хэрхэн даван туулах вэ?